Je bent jong en je wil wat. Snowboarden bijvoorbeeld. Helaas is dat niet voor iedereen vanzelfsprekend. Zeker niet voor AYA’s (Adolescent en Young Adults) met kanker. Speciaal voor hen ontwikkelden Sneeuwsport Vlaanderen en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) een snowboardproject op maat, dat beweging op een veilige manier met sportief avontuur combineert. Giete Philips en Margot Iwens geven meer tekst en uitleg.

Tekst: Sandra Gyles / Illustraties: Charlotte Dumortier

Giete Philips (sporttechnisch medewerkster bij Sneeuwsport Vlaanderen), Margot Iwens (onco-reva coördinator bij UZA) alsook Margots collega Julie De Herdt (verpleegkundig trajectbegeleider bij UZA) zijn zelf sportieve ‘young adults’. Het project lag hen meteen na aan het hart. Giete Philips: “Maar eigenlijk was het mijn collega Childeric Bogart (snowboardcoach & sporttechnisch medewerker bij Sneeuwsport Vlaanderen) die met het idee af kwam. Hij legde het contact met prof. dr. Sébastien Anguille, diensthoofd van de afdeling hematologie, en via hen is de bal gaan rollen.”

Een project voor AYA’s

Hoe gek het ook klinkt, bewegen is niet alleen belangrijk om kanker te voorkomen, ook tijdens en na een behandeling tegen de ziekte is fysieke activiteit cruciaal. Het helpt bijwerkingen verminderen, gaat vermoeidheid tegen en kan zelfs het effect van de behandeling verbeteren. “Als ziekenhuis hebben we in de loop der jaren reeds verschillende bewegingsprojecten gelanceerd”, vertelt Margot Iwens. “Patiënten halen daar veel uit en de wetenschap ondersteunt dat blijven bewegen alleen maar voordelen kent en geen bijwerkingen.”

De meeste activiteiten en bewegingsprogramma’s zijn echter gericht op jonge kinderen of op volwassenen, denk maar aan yoga, aquagym, etc. AYA’s vallen zo’n beetje overal tussen. “Het is een moeilijke doelgroep. Dat zie je ook in de wetenschap. Onderzoek naar medicatie zal zich vrijwel nooit op AYA’s toespitsen. Daarvoor is het een te diverse groep, met heel specifieke, leeftijdsgebonden zorgnoden en karakteristieken. Onderzoekers sluiten deze groep vaak uit, omdat hun onderzoek anders te complex wordt. En dat geldt dus ook voor andere initiatieven.”

Een uitdaging voor iedereen

Die diversiteit zien Giete en Margot ook in hun eigen vriendengroep. Margot Iwens: “Sommige vrienden studeren nog, anderen zijn op wereldreis of werken al, sommige wonen bij hun ouders, anderen (pas) op zichzelf of net samen, de ene AYA is single, de andere al getrouwd. En sommige hebben zelfs al een kind of meerdere kinderen. Kortom: het is niet evident om iets te organiseren waarin alle AYA’s een plek hebben en dat in ieders agenda past.”

Om toch iets of wat tot een homogene groep te komen, richt het pilootproject Welcome On Board zich op AYA’s tussen 16 en 26 jaar (offcieel omvat de doelgroep jongeren en jongvolwassen van 15 à 16 tot 35 jaar). “Ben je iets jonger of juist iets ouder dan 16-26 en wil je toch meedoen, dan kan dat uiteraard”, voegt Giete Philips eraan toe. “We zijn flexibel. De opbouw van het programma laat bovendien toe dat iedereen kan deelnemen, ongeacht je ervaring met snowboarden of je fysieke conditie.”

Je kan het!

Een tweede reden waarom Sneeuwsport Vlaanderen en UZA Welcome On Board wilden lanceren, is om jongeren en jongvolwassenen te tonen ‘Kijk, dit kan allemaal nog. Mits de juiste begeleiding ben je ondanks de ziekte tot heel veel in staat’. Giete Philips: “AYA’s zitten in een leeftijdsgroep waarin je heel hard ontwikkelt, ook sociaal. Via het snowboarden willen we jongeren en jongvolwassenen in contact brengen met lotgenoten, doen blijven bewegen én een nieuwe uitdaging geven.”

“Het zijn nieuwe drempels om te overbruggen, zowel fysiek als mentaal. En dat is belangrijk”, vervolgt Margot Iwens. “Juist deze groep ervaart vaak langdurige fysieke neveneffecten van hun behandeling en veel AYA’s stuiten op diverse drempels om te blijven bewegen of er weer mee te beginnen. Naar de gym of naar je sportclub gaan is echt niet zo evident als je met de gevolgen van de ziekte en de behandelingen kampt.”

Drie Missies

Het snowboardtraject Welcome on Board bestaat uit drie verschillende missies verspreid over een periode van zes maanden waarbij AYA’s in groep stap per stap de basics van snowboarden onder de knie krijgen. Giete Philips: “Elke missie is anders en steeds op maat. Missie 1 en 2 gaan vooraf aan het ultieme einddoel, namelijk missie 3: met z’n allen op wintersportvakantie gaan.”

• Missie 1 – off snow. Deze missie vindt niet op de sneeuw plaats, maar bij de kinesitherapeut. Het is immers belangrijk om te weten hoe ver deelnemers fysiek staan en om een basisniveau aan kracht, stabiliteit en evenwicht op te bouwen. Op throwbackboards en spoonerboards ervaren deelnemers ook een eerste boardgevoel.
• Missie 2 – on snow. Tijd voor echte sneeuw! De bedoeling van deze missie is om vijf sessies op de piste van SnowWorld Antwerpen, in Wilrijk, te staan. De deelnemers krijgen les van gediplomeerde monitoren en genieten daarna nog van twee vrije momenten pistetoegang. De lessen gaan steeds door op woensdagavond van 19 tot 21 uur.
• Missie 3 – in de bergen! Dit is het einddoel, een buitenlandse reis van een week om de opgedane snowboardvaardigheden verder te ontwikkelen in een echt wintersportlandschap. Een week genieten van de zon, sneeuw, gezelligheid, rust en het samenzijn in groep. Uiteraard met de juiste begeleiding om alles in goede banen te leiden.

Ready, set… Go!

Het pilootproject is ondertussen uit de startblokken geschoten. Missie 1 vond plaats in oktober en sommige deelnemers kregen ook een oefenschema mee om zaken zoals evenwicht, kracht en coördinatie verder te ontwikkelen. “Dan zijn ze klaar voor missie 2”, aldus Giete Philips. “In november-december zien we hen namelijk vijf keer op de piste in SnowWorld Antwerpen. In totaal krijgen ze tien uur les van een gediplomeerde instructeur en onder begeleiding van iemand van Sneeuwsport Vlaanderen en van het UZA. Daarna kunnen ze nog twee keer zelf komen oefenen.”

“Het groepje is uiteindelijk wat kleiner dan verwacht”, voegt Margot Iwens nog toe. “Maar dit geeft ons de kans om de inhoud goed uit te werken, aan de slag te gaan met feedback en te kijken hoe we de doelgroep beter kunnen bereiken. In de toekomst hopen we dit initiatief door te trekken naar andere ziekenhuizen en het programma ook op andere locaties in Vlaanderen aan te bieden. Hoe fantastisch zou het zijn om dan rond Pasen met AYA’s van al die verschillende ziekenhuizen samen naar de bergen te gaan?!”

Meer weten?

Welcome on Board is een initiatief van Sneeuwsport Vlaanderen en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Het project wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van Stichting tegen Kanker en Sport Vlaanderen, en dankzij sportieve en creatieve partners Antwerp Rehab & Training en Charlotte Dumortier.