We moeten het zeggen zoals het is: wintersport is allesbehalve milieuvriendelijk, maar hoe ecologisch zijn onze skigebieden? Skiliften vreten energie, hotels stoken zich gek en sneeuwkanonnen vragen massa’s water en elektriciteit. Gelukkig nemen skigebieden beetje bij beetje maatregelen tegen de klimaatverandering, die een rechtstreekse impact heeft op hun werking.
Liften die draaien op groene energie, duurzamere sneeuwkanonnen, aandacht voor zwerfafval en pistes die ’s zomers weer ingezaaid worden… Veel kleine maatregelen samen duwen de kar van een duurzamer wintersportverhaal stilaan op gang. Een overzicht.
De grootste impact op het berglandschap komt van de stroom auto’s waarmee toeristen naar het skigebied komen en ter plekke rondrijden. Veel gebieden investeren vandaag in gratis shuttlebussen, die skiërs en snowboarders van en naar de verschillende pistes brengen. Zo kan de auto netjes aan de kant blijven staan. Minder luchtvervuiling, minder geluidsoverlast en minder zorgen aan je hoofd.
Door met de trein of bus op wintervakantie te gaan, verlaag je meteen je impact. Kies een bestemming die ook zonder wagen bereikbaar is en/of maak ter plekke gebruik van de shuttlebussen. www.alpine-pearls.com toont je 27 vlot bereikbare skigebieden.
Skistations proberen hun CO2-balans te verbeteren door gebruik te maken van hernieuwbare energie en slimmer om te gaan met grondstoffen. Hier en daar zie je al skiliften op zonne-of windenergie, waterkrachtcentrales, energiezuinige sneeuwmachines en biomassakachels. Ook gebouwen worden beter geïsoleerd. Sinds enkele jaren moet men in Frankrijk op skikaarten en borden langs de piste het CO2-verbruik van elke skilift aanduiden.
Thuis doe je de verwarming en lichten uit als je weggaat, waarom op vakantie dan niet? Vraag jezelf af of het echt nodig is handschoenen te drogen op energievretende radiatoren en te borrelen in een permanent opgestookte jacuzzi. Kortom: verbruik niet meer energie dan nodig.
In de zomer tref je op skipistes geen weelderig bloeiende alpenweides aan, maar een soortenarme vegetatie. Hoe hoger in de bergen, hoe kwetsbaarder de vegetatie en de bodem. En worden pistes nu net steeds hoger aangelegd… Ook de hele infrastructuur van pompstations, wateropslag en persleidingen tast de biodiverisiteit van het berglandschap aan. Skigebieden sensibiliseren hun bezoekers om niet offpiste te skiën, om zo jonge boomaanplanting en dieren meer kans te geven. Sommige zaaien hun pistes ’s zomers opnieuw in.
Ski niet over dunne laagjes sneeuw, waaronder je de planten en struiken ziet. Je ski’s kunnen de gevoelige vegetatie namelijk beschadigen. Waarom niet eens gaan langlaufen, toerskiën of sneeuwschoenwandelen? Het brengt de natuur minder schade toe, op voorwaarde dat je route niet kriskras door de overwinteringsgebieden van bergdieren gaat.
Vroeger was kunstsneeuw een noodoplossing voor beneden de pistes, vandaag worden volledige hellingen voorzien van sneeuwkanonnen. Een goede zaak voor het skigebied dat zijn toeristisch seizoen kan verlengen, heel wat minder goed voor het milieu. De productie van kunstsneeuw vraagt enorm veel energie en water. Studies spreken van een miljoen liter per hectare piste, allemaal water dat uit de vallei over grote afstanden naar kunstmatig aangelegde beken en spaarbekkens opgepompt wordt. Sommige skigebieden experimenteren ondertussen met alternatieven, zoals ballonnen waarin wolken worden opgewekt die het echt laten sneeuwen. In andere regio’s bewaart men overgebleven sneeuw onder plastic zeilen.
We staan een beetje dubbel tegenover het concept milieucompensatie. Logischer is dat je niets hoeft te compenseren. Ga je toch skiën, dan kan je evengoed iets terugdoen voor de natuur. Via www.treesforall.nl neutraliseer je voor een bescheiden bedrag de klimaateffecten van je trip. Met de opbrengst wordt bos aangelegd en onderhouden.
Hoe ecologisch zijn onze skigebieden: Ecologische skigebieden/ Switzerland Tourism/swiss-image.ch/Jan Geerk
Flocon Vert
Flocon Vert – letterlijk vertaald groende sneeuwvlok – is een Frans label voor skigebieden die hun impact op allerlei manieren proberen te verminderen. Het werd in 2011 ontwikkeld door de organisatie Mountain Riders, die samen met 70 experten inzake duurzaam bergtoerisme criteria rond energie, mobiliteit, natuurbeheer en sensibilisering opstelde waaraan een skigebied moet voldoen om aanspraak te maken op het label. www.flocon-vert.org
Alpine Pearls
Deze internationale organisatie ontstond op initiatief van Werfenweng, het vlaggenschip van duurzaam toerisme in Oostenrijk. Sinds de oprichting in 2006 sloten al 27 wintersportplekken in Duitsland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk, Slovenië en Zwitserland zich aan bij Alpine Pearls. Al deze gebieden zijn gemakkelijk bereikbaar met de trein en ook ter plekken heb je geen auto nodig. www.alpine-pearls.com
Respect the Mountains
De non-profitorganisatie Respect the Mountains maakt zowel individuele bergsporters als spelers uit de bergindustrie bewust van de kwetsbaarheid van de bergen. Met hun ‘7 Ways to Respect the Mountains’ zetten ze ons waar mogelijk aan om een steentje bij te dragen aan een duurzamere bergsport. www.respectthemountains.com
Tekst: An Kokken