Zes maanden door de Balkan en Oost-Europa reizen, met onze kinderen en in een mobilhome. Dat besluit nemen we in de zomervakantie van 2015. Joris werpt zich op het uitwerken van de ski-route. Als ervaren skiër ‘kwijlt’ hij bij het idee om nieuwe skigebieden te ontdekken. 

Gezien de regio waar we doorheen zullen reizen, is er nog veel onontgonnen gebied. We voorzien twee obstakels: hoe zorgen we stressvrij voor een degelijk skiniveau bij onze jongens en in welke gebieden kunnen we met Arjomjerom (onze mobilhome) kamperen? Dat laatste zorgt voor heel wat mailverkeer met skistations en toeristische informatiediensten. Maar tegen eind december ligt de skiroute vast: Bosnië Herzegovina, Montenegro, Macedonië. Bij een heel lange winter kan Griekenland aan het lijstje toegevoegd worden.

Spoedcursus voor de kids

Het eerste probleem – het skiniveau van onze jongens – lossen we op door tijdens de krokusvakantie in Nassfeld (Oostenrijk) een skivakantie met Sporty mee te draaien. Die eerste skiweek wordt een vreemde mengeling van werken en luxe. ’s Morgens vroeg staan we een meter sneeuw van de mobilhome te schoppen en daarna schuiven we vrolijk aan bij het ontbijtbuffet. Joris geeft les aan zes ervaren skirotten van gemiddeld dertien jaar, ik verzorg in de namiddag kinderanimatie. En onze kinderen krijgen een hele week skiles in het Nederlands. We beseffen het dan nog niet, maar andere mensen die voor je kinderen zorgen, ook dat is luxe. Evenals voldoende verse sneeuw.

We plannen een skivrije week in Slovenië en Kroatië om ons dan weer volledig te geven op de hellingen van Bosnië-Herzegovina. Maar de winter van 2016 is een vreemde winter. Snowforecast maakt ons duidelijk dat de temperatuur de volgende twee weken niet onder de tien graden zal duiken. Webcams tonen een triest beeld van smeltende sneeuw tussen groene weiden. Ongelovig checken we onze andere geplande bestemmingen: Kolasin, Popopva Spahka, Mavrovo. Overal dezelfde voorspellingen en beelden. Tot na middernacht zoeken we uit in welke skigebieden er nog een laagje sneeuw ligt en waar we comfortabel met de mobilhome kunnen staan.

Rechtsomkeer… naar Slovenië

De volgende dag maken we rechtsomkeer, terug naar de Sloveense Alpen. Ons hart maakt een sprongetje als we de vertrouwde sneeuwlandschappen weer zien. De volgende dag blijkt er te veel mist te hangen om te skiën. Dus brengen we de dag door op de kleine, maar fijne schaatsbaan van Bohinjka Bistrica – overigens een charmant dorp – en op camping Danica, waar onze kinderen dolle sneeuwpret beleven. De dag daarna nemen we om 8 u 09 de skibus naar Vogel. We genieten van een rustige tocht met mooie vergezichten. De ellende begint als we aankomen aan het skicentrum. Het is hier krokusvakantie. En Slovenen houden van sneeuw. We schuiven een halfuur aan voor skipassen en dan nog een uur voor de gondola die ons naar boven brengt. Het is drummen en de kinderen worden ongedurig. We houden ze stil door sprookjes te vertellen. Als we eindelijk boven raken, is het zicht prachtig. We zijn boven de wolken, zien een mer de nuages, de zon schijnt, de bergen hebben mooie afgeronde toppen. Alleen jammer dat we dit zicht moeten delen met honderden andere mensen.

Van de negen liften zijn er acht open. Bij alle acht moet je minstens een kwartier aanschuiven. Telkens we naar beneden suizen, genieten we. Maar telkens als we een lift willen nemen, vloeken we. Om drie uur houden we het voor gezien en nemen de gondola terug naar beneden. De volgende dag vertelt men ons op de camping dat wij de drukste dag in tien jaar tijd meemaakten. We besluiten om het over een volledig andere boeg te gooien en kiezen het kleinste skicentrum in de buurt. Dat beschikt over welgeteld één ankerlift (en iets verderop een touwlift voor kleine kinderen) en één blauwe en één rode piste. De sneeuw is er pappig, het personeel spreekt maar een mondjesmaat Engels. Maar we moeten niet aanschuiven en skiën wel twintig keer de piste af. Deze piste is ideaal om een namiddag aan je techniek te werken of je kinderen met reuzesprongen vooruit te zien gaan. De dag daarop trekken we het nationaal park Pokaljuka in om een sneeuwwandeling te doen. Met pijn in het hart zien we vele langlaufers passeren. Maar langlauflatten pasten echt niet meer in onze mobilhome. Ties en Gijs zijn er ook nog net iets te jong voor. Een iglo bouwen is gelukkig ook leuk.

Lenteweer in Kroatië

We wachten een paar dagen, tot na de krokusvakantie, en gaan dan skiën in Kravac. De Europese skipiste die het dichtste bij een luchthaven ligt. Helaas kunnen we niet vertellen hoe mooi dit skigebied al dan niet is. Er hangt immers een dichte mist en verder dan tien meter kunnen we niet zien. Het voordeel hiervan is dat we de piste bijna voor onszelf hebben. Maar Ties en Gijs vinden het behoorlijk eng. Gelukkig kunnen we ze overhalen om in treintje naar beneden te skiën. Eerst gaat Joris, de meest geoefende van ons allen en dus het best geschikt om het parcours te zoeken, dan komen de jongens. Ik sluit de trein af om zeker te zijn dat er niemand achter blijft. Na een tijd weegt de koude zo hard op Gijs dat zelfs een warme chocomelk niet meer kan helpen. Niet dat het zo koud is, maar wij hadden te veel op de aangeduide vier graden vertrouwd en ons niet warm genoeg gekleed voor de snijdende wind boven op de berg. Gijs en ik keren terug naar onze warme mobilhome, terwijl Joris en Ties onverdroten verder de berg af suizen. Na een weekje lenteweer in Kroatië zetten we eindelijk koers naar Bosnië-Herzegovina.

Sneeuwjagen in Bosnië-Herzegovina

Daar is het werkelijk sneeuwjagen en minutieus plannen op welke dag we waar skiën. Onze eerste halte is het dorpje Babanovac in het skigebied Vlasic. Voor we vertrekken, bellen we om na te gaan of de liften werken. Alleen vandaag, zo blijkt, gisteren niet en morgen ook niet. Onze aankomst in Babanovac is dadelijk een voltreffer. Als we het modderige dorpsplein oprijden, maakt een man met grote gebaren duidelijk waar we Arjomjerom kunnen parkeren. Hij is geen parkingwachter, zoals we eerst dachten. Maar een honingverkoper die er zo voor zorgt dat we ons verplicht voelen om iets bij hem te kopen. De halve kilo goudgele honing smaakt. En dan: skiën. De sneeuw is papperig. Op sommige plaatsen komt zelfs de bruine ondergrond naar boven. Om van de stenen op de piste nog niet te spreken. Maar wij klagen niet. Want we kunnen skiën. En we genieten volop van de couleur locale. We groeten een hond die een dutje doet op de piste. We kopen schapenkaas van een oude vrouw: vijf euro voor een kilo. Heel de transactie verloopt in gebaren en enkele woorden Bosnisch die we niet verstaan. We sluiten de dag af in een café met de grootste open haard die we ooit zagen. Er is ook een heuse dansvloer, maar op het tijdstip dat mensen hun benen beginnen in de rondte te zwaaien zijn wij al lang weer in onze mobilhome met onze kinderen.

Na Babanovac brengen we enkele dagen door in Sarajevo. Een stad met oorlogswonden die indruk maken op ons alle vier. Vooral de tunnel of life, een 800 meter lange bevoorradingstunnel onder het vliegveld, blijft Ties en Gijs bij. Op een uur rijden van Sarajevo ligt Jahorina. In 1984 vonden hier de Olympische Winterspelen plaats. En dat is te merken. De infrastructuur is hier moderner dan in Babanovac. En toch kunnen we zonder problemen twee nachten overnachten naast de piste. ’s Morgens stappen we onze mobilhome uit, binden de ski’s onder onze voeten en glijden een honderdtal meter naar één van de twee startliften. De eerste dag is het in de voormiddag bewolkt, maar daarna genieten we van goede sneeuw én prachtig zicht op de bergen. Ook hier maken we kennis met de couleur locale. Jahorina ligt in Republika Strpska, het gedeelte van Bosnië waar de meerderheid van de mensen liever bij Servië zou willen aansluiten. Ze staan er dan ook op dat we zeggen dat we niet in Bosnië maar in Strpska zijn. Onze jongens trekken hier de aandacht, net als onze mobilhome. We worden dan ook geïnterviewd voor een reportage van Republica Strpska. ’s Avonds doet het mannelijk gezelschap zich te goed aan een Servische vleesschotel, terwijl ik jammer genoeg kies voor een wintersalade. Die blijkt vooral uit gepekelde groenten te bestaan. Maar voor 26 euro hebben we hier met vier gegeten en gedronken. Qua prijs-kwaliteitverhouding is Jahorina de topper van onze vakantie. Ook de bereikbaarheid – één uur van Sarajevo – is een duidelijke troef.

Freeriden in Macedonie

Onze laatste halte is Popova Saphka in Macedonië. We parkeren onze mobilhome op de parking van de Snow Patrol Lodge. Elektriciteit kunnen we hier niet nemen, maar het zonnepaneel op ons dak laadt net voldoende op om hier vier nachten te staan. En dan volgt voor Joris de kers op de taart van het skigedeelte van deze reis. Twee dagen freerideskiën met Eskimo Freeride. De volgende ochtend verdwijnt hij samen met veertien andere sneeuwfanaten en twee snowcats de bergen in. De kinderen en ik krijgen een lift tot aan het begin van de gewone pistes. Die zijn echter niet open, want ook hier is weinig sneeuw gevallen. Maar vandaag sneeuwt het wel, dus wij gaan sleeën. Ondertussen geniet Joris van de rust en de stilte hoog in de bergen. En de adrenaline uiteraard. Want offpiste skiën is niet zonder gevaar. ’s Avonds komt een van de veertien terug met een gebroken elleboog. Maar wat een beleving om tussen de bomen door te skiën op de maagdelijke sneeuw.

Op het einde van de dag schuiven we onze benen onder tafel voor een lekkere en gezellige etentje in de Lodge. De volgende dag introduceert Tiska, de eigenaar van Eskimo Freeride, voor het eerst het nachtelijk freerideskiën. Een kans die Joris niet kan laten schieten. Van half negen ’s avonds tot half twee ’s nachts staat hij weer op de latten voor één van de meest memorabele ski-ervaringen van zijn leven. Onder een weidse sterrenhemel – en met een sterke hoofdlamp – geniet hij van een magische ervaring. Tijdens onze dagen hier is er elke dag sneeuw gevallen. Dus de laatste dag kunnen we met ons vieren genieten van het witte goud. Ook dat wordt een afsluiter van formaat. De voorzieningen hier verschillen hemelsbreed met die van West-Europa. De tickets kopen we per rit naar boven. Het duurt even voor we de ticketverkoop vinden. Het is een houten barak en de verkoper zit verscholen achter een al even houten schuifraam. Onze skibotten mogen we aandoen in de ruimte van de liftmannen. Een gammele bureaustoel is immers net iets comfortabeler dan de koude sneeuw als je een vierjarig kind zijn skibotten aan moet. We krijgen er nog een stukje appel bij ook. Boven op de piste blijkt dat de routes minimaal aangeduid zijn. Terwijl het Kosovaarse jeugdteam ons op kruissnelheid voorbijsuist, zoeken wij onze weg. Zo eindigt deze skitrip met een offpiste ervaring die onze jongens niet meer zullen vergeten.

De crew

• Joris 38 jaar, sportleerkracht, ervaren skiër en skimonitor
• Marijn 39 jaar, twee weken geskied, respectievelijk 27 en 8 jaar geleden
• Ties 6 jaar, vier keer indoor geskied in Landgraaf
• Gijs 4 jaar, twee keer indoor geskied in Landgraaf
• Arjomjerom 10 jaar oude Ford LMC mobilhome mét zonnepaneel en winterbanden

Skiën met een mobilhome? Niet vergeten:

• Eén of meerdere thermodry’s om je skibotten op te warmen.
• Voldoende dweilen om je mobilhome net te houden. Wij waren blij met onze tien exemplaren.
• Van alle skikleren een reserve-exemplaar. Zeker als je met kinderen reist. Het is ongelofelijk hoe snel ze die handschoenen en skipakken nat krijgen. En drogen kost in een mobilhome erg veel tijd …

Tekst: Marijn Somers / Foto’s: Marijn Somers, Joris Dieussaert